Już po raz szesnasty spotkamy się na rekolekcjach liturgicznych Mysterium fascinans. Tegoroczny temat budzi duże zainteresowanie – nie bez powodu, bo modlitwy eucharystyczne można nazwać sercem chrześcijańskiej liturgii.

Tegoroczna edycja zostanie poświęcona tematowi „Ofiara uwielbienia”. Będziemy chcieli odkrywać historię, a przede wszystkim teologię modlitw eucharystycznych, począwszy od najstarszej rzymskiej modlitwy, jaką jest Kanon Rzymski. Nie zabraknie także odniesień i refleksji dotyczących nowych modlitw eucharystycznych, które zostały skomponowane po soborze watykańskim II. Sięgniemy także do tradycji bizantyjskiej, czy hiszpańsko-mozarabskiej.

Zgłębianie teologii modlitw eucharystycznych ma nam pomóc w pogłębianiu duchowości liturgicznej. Jednym ze stałych założeń rekolekcji jest próba przełożenia skomplikowanej teologii na język zrozumiały i obrazowy. Wybierając prelegentów kierujemy się przekonaniem, że potrzebni są przede wszystkim pedagogowie, którzy w sposób przystępny wyłożą prawdy wiary katolickiej. Dlatego też zawsze podkreślamy, że nasze rekolekcje nie są sympozjum naukowym, zarezerwowanym dla ekspertów i naukowców; ale przestrzenią wspólnych rozważań i modlitwy dla wszystkich, którzy pragną zanurzyć się głębiej w najważniejsze tajemnice wiary.

Naszym przewodnikiem będzie w tym roku opat tyniecki, o. dr Szymon Hiżycki – ceniony znawca nauki ojców pustyni. Wśród zaproszonych gości znaleźli się również znamienici prelegenci: o. dr Tomasz Grabowski OP (Poznań), ks. dr Maciej Zachara MIC (Lublin), ks. dr Tomasz Bać (Rzeszów), o. dr hab. Marek Blaza SI (Warszawa), ks. dr Krzysztof Porosło (Kraków).

Podjęliśmy decyzję o rezygnacji z praktykowanej w czasie pandemii formuły online na rzecz udostępnienia nagrań po zakończeniu rekolekcji, tak więc wszyscy uczestnicy będą mieli okazję spotkać się w gościnnym budynku krakowskiego seminarium. Jak co roku, zadbaliśmy o kontynuację najlepszych tradycji oraz kilka nowych udoskonaleń – jedno i drugie docenią na pewno zwłaszcza stali bywalcy.

Serdecznie zapraszamy Was do udziału w tegorocznej edycji i do wspólnej modlitwy. Koniecznie przekażcie nasze zaproszenie także swoim bliskim, którzy mogliby być zainteresowani uczestnictwem.

Czym są rekolekcje Mysterium fascinans?

Rekolekcje Mysterium fascinans rokrocznie gromadzą około 200 osób, które chcą pogłębić rozumienie i przeżywanie liturgii. Podczas każdej z dotychczasowych edycji na rekolekcjach gościli wybitni teologowie i liturgiści – wśród nich o. prof. Cassian Folsom OSB, ks. prof. Cesare Giraudo, ks. dr Jose Antonio Goñi, ks. prof. Felix Maria Arocena Solano i ks. prof. Pierangelo Muroni. Zaproszenia przyjmowali także m.in. ks. prof. Czesław Krakowiak, ks. prof. Bogusław Migut, ks. dr Maciej Zachara MIC, o. dr Mateusz Przanowski OP, dr Tomasz Dekert, ks. prof. Piotr Roszak, ks. dr hab. Wojciech Węgrzyniak i wielu innych znakomitych mówców.

Rekolekcje odbywają się od 2008 roku we wrześniu z inicjatywy Krzysztofa Porosły, który rozpoczynał ich organizację jako kleryk krakowskiego seminarium. Dotychczas miały miejsce w ośrodkach rekolekcyjnych w Skomielnej Czarnej, Bystrej, Zembrzycach i Krakowie. Dzisiaj, zapraszając na kolejną edycję, jesteśmy przekonani, że nie mogą się one odbywać inaczej, niż w rytm celebrowanej liturgii.

Do uczestnictwa zaproszeni są wszyscy chętni (którzy ukończyli 16 rok życia): świeccy, ale także księża, diakoni, klerycy i zakonnicy. Gorąco ufamy – i modlimy się o to, by rekolekcje były nie tylko mądre, ale również pełne inspiracji ku nawróceniu.

Tegoroczni prelegenci i paneliści

Partnerzy tegorocznej edycji

Program rekolekcji

Na przestrzeni kilkunastu edycji wypracowaliśmy program trzech dni rekolekcji, który pozwala najlepiej wykorzystać dany nam czas.

Wydarzenie na Facebooku

Zarys tematyki XVI edycji

Na początku Kanonu rzymskiego, czyli pierwszej modlitwy eucharystycznej, w oracji zwanej „wspomnieniem żyjących”, spotkamy się z terminem sacrificium laudis – ofiara uwielbienia: „Pamiętaj Boże (…) o wszystkich tu zgromadzonych, których wiara i oddanie są Ci znane. Za nich składamy Tobie tę Ofiarę uwielbienia, a także oni ją składają i wznoszą swoje modlitwy ku Tobie, Bogu wiecznemu, żywemu i prawdziwemu, aby dostąpić odkupienia dusz swoich i osiągnąć zbawienie”.

Termin ofiara uwielbienia, szczególnie w epoce Ojców Kościoła, czego wyrazem są również starożytne modlitwy eucharystyczne, był jednym z najważniejszych terminów odnoszonych do ofiary Chrystusa uobecnianej w celebracji Eucharystii. Zresztą stąd również modlitwy stanowiące serce każdej Eucharystii zaczęto nazywać modlitwami eucharystycznymi czy modlitwami uwielbienia.

 Pierwszą odpowiedzią, którą człowiek może udzielić Bogu wobec otrzymanych od Niego darów, jest dziękczynienie i uwielbienie. Kiedy zatrzymam się wobec tego, co otrzymałem, aby zobaczyć, jak wiele zostało mi dane i nade wszystko, przez kogo zostało mi to ofiarowane, mogę okazać Bogu wdzięczność i uwielbić Go. W ten sposób dostrzegam, że dziękczynienie i uwielbienie stają się formą bezkrwawej ofiary, ponieważ ukierunkowują mnie na Osobę, od której otrzymałem dary. Pragnę wtedy tej Osobie samemu się ofiarować, zjednoczyć z Nią, a wszystko co od Niej otrzymałem staje się dla mnie drogą i pomocą w przyjściu do Boga. Dziękczynienie Mszy świętej dotyczy największego daru, który otrzymaliśmy: Chrystusa i działa zbawienia, które dla nas zrealizował. Wszystkie modlitwy eucharystyczne są składaniem tego dziękczynienia Bogu za Chrystusa i prowadzą nas do współofiarowania się Ojcu wraz z Chrystusem Panem.

Zmarły w ostatnim dniu minionego roku papież Benedykt XVI wielokrotnie zauważał – nawiązując do żydowskiej ofiary dziękczynienia nazywanej todah, że dziękczynny hymn uwielbienia Boga to podstawowa „postać” chrześcijańskiego kultu. W osobie i wydarzeniu Jezusa Chrystusa Stary Testament zyskał swoją pełnię tak, że Wieczerza Pańska jest todą Zmartwychwstałego. Chrystus nie składa już, jak w dawnej ofierze tody, zwierzęcia, jako dziękczynienie za siebie, ale sam stał się ofiarą – ofiarował samego siebie, a chleb i wino uczynił reprezentantem tego sakralnego posiłku, swojej własnej ofiary. Chleb i wino stają się „nośnikiem” Jego ofiary dziękczynienia i uwielbienia. Eucharystia jest zatem w pierwszym rzędzie dziękczynieniem, jakie Chrystus zanosi swojemu Ojcu, ofiarując siebie. My w to dziękczynienie się włączamy poprzez sakramentalną celebrację ofiary Chrystusa, a także poprzez ofiary dziękczynienia z naszego własnego życia.

Kardynał Joseph Ratzinger będzie tłumaczył, że tym, co absolutnie zasadnicze w Eucharystii i z czym należy wiązać aktywne uczestnictwo, jest wielka modlitwa, która stanowi nowość chrześcijańskiego kultu, gdyż teraz ofiara nie jest składana ze zwierząt, ale jest to ofiara duchowa, ofiara słowa, stanowiąca wyraz naszej egzystencji (za św. Pawłem nazywa ją logike latreia (thysia) – Rz 12, 1).

Mówiąc znacznie prościej, sercem Eucharystii jest modlitwa eucharystyczna, w której przez wypowiadane słowa tej modlitwy Chrystus ofiaruje się Ojcu, a my wraz z Nim, ofiarujemy Bogu swoją wolność, tzn. samych siebie, całe nasze życie. Toteż nasze podstawowe działanie w akcji liturgicznej winno zmierzać do zjednoczenia naszej ofiary z ofiarą Jezusa, abyśmy się do Niego upodobnili, abyśmy się stali na Jego kształt, na Jego podobieństwo, tak, aby była tylko jedna modlitwa: „Jego i nasza jednocześnie – nasza, dlatego że staliśmy się z Nim jednym ciałem i jednym duchem” – wyjaśni Kard. Ratzinger. Właśnie temu sercu Mszy świętej, jakim jest modlitwa eucharystyczna, chcemy poświęcić XVI edycję rekolekcji liturgicznych Mysterium fascinans, które pod hasłem „Ofiara uwielbienia” odbędą się w dniach 8-10 września 2023 r. w budynku Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej.  

O „ofierze uwielbienia” opowiada również identyfikacja graficzna tegorocznych rekolekcji, przygotowana przez Paulinę Krzyżak, która została oparta na znajdujących się w bazylice św. Witalisa w Rawennie bizantyjskich mozaikach z VI w. Nawiązują one do trzech starotestamentalnych ofiar, które wspomina również Kanon rzymski: ofiary sprawiedliwego Abla, ofiary patriarchy Abrahama oraz ofiary najwyższego kapłana Melchizedeka. W tych figurach odnajdujemy zapowiedź doskonałej ofiary uwielbienia, którą Chrystus Pan złożył Ojcu całym swoim życiem, czego wyrazem będzie Jego oddaniu w ręce Ojca na krzyżu. Jak powie Katechizm Kościoła katolickiego, „Eucharystia jest ofiarą uwielbienia, przez którą Kościół głosi chwałę Boga w imieniu całego stwo­rzenia. Ofiara uwielbienia jest możliwa jedynie przez Chrystusa, który jednoczy wiernych ze swą osobą oraz ze swoim uwielbieniem i wstawiennictwem. W ten sposób ofiara uwielbienia jest składana Ojcu przez Chrystusa i z Chrystusem, by mogła być w Nim przyjęta” (KKK 1361).

Doskonale znani wszystkim stałym bywalcom naszych rekolekcji wykładowcy będą nas wprowadzać w historię i przede wszystkim teologię modlitw eucharystycznych tradycji rzymskiej: o. dr Tomasz Grabowski OP (Poznań) przybliży nam najstarszą i najważniejszą anaforę rzymską, którą jest Kanon rzymski. Ks. dr Maciej Zachara MIC (Lublin) wytłumaczy nam, jak to się stało, że po Soborze Watykańskim II powstały nowe modlitwy eucharystyczne i wprowadzi nas w teologię II, III i IV modlitwy. Natomiast proboszcz jednej z rzeszowskich parafii, ks. dr Tomasz Bać, zatrzyma nas przy modlitwie eucharystycznej na Msze w różnych potrzebach (tzw. V modlitwa) oraz modlitwach o tajemnicy pojednania.   

Oprócz modlitw eucharystycznych tradycji rzymskiej, przyjrzymy się również strukturze i teologii anafor liturgii bizantyjskiej, w który to temat wprowadzi nas o. dr hab. Marek Blaza SI z Warszawy. Piszący te słowa, ks. dr Krzysztof Porosło, zwieńczy tę prezentację anafor wykładem na temat modlitw eucharystycznych jednej z zachodnich tradycji – liturgii hiszpańsko-mozarabskiej, która cechuje się niespotykaną w jakiejkolwiek innej tradycji wielością modlitw eucharystycznych.  

Tegorocznym rekolekcjonistą, który będzie głosił homilie w czasie celebracji oraz wygłosi w niedzielę katechezę mistagogiczną, jest opat tynieckiej wspólnoty benedyktynów, o. dr Szymon Hiżycki OSB. Jest on specjalistą od starożytnego monastycyzmu, szczególnie od duchowości św. Ewagriusza z Pontu. To daje nam nadzieję, a nawet pewność, że zostaniemy przez niego poprowadzeni głoszonym słowem nie tylko do mówienia i myślenia o sacrificium laudis, ale nade wszystko do postawy uwielbienia Boga w zjednoczeniu z Chrystusem.   

ks. dr Krzysztof Porosło

Informacje o wolontariacie